Fiscaliteit

Tonnage Tax

Belgische bedrijven of Belgische filialen van buitenlandse bedrijven kunnen hun belastbare winst uit scheepvaartactiviteiten laten vaststellen op basis van het tonnage van de zeeschepen die de winst genereren. De verschuldigde tonnage tax houdt geen enkel verband met het reële inkomen van de vennootschap.

Welke bedrijven komen hiervoor in aanmerking?

Bedrijven kunnen kiezen voor het stelsel van de tonnage tax indien zij winst boeken uit zeescheepvaart. Winst uit zeescheepvaart betreft winst voortkomend uit de exploitatie van een zeeschip:

• Koopvaardij
  = winst voortkomend uit de exploitatie van een zeeschip onder een EU-vlag, dat goederen/personen vervoert (i) op internationale zeeroutes of (ii) naar en van installaties op zee bestemd voor de exploratie/exploitatie van natuurlijke hulpbronnen, en de winst voortkomend uit activiteiten die rechtstreeks verband houden met dergelijke activiteiten.De voorwaarde dat dergelijke activiteiten moeten plaatsvinden onder de vlag van een EU-lidstaat geldt niet als de voorwaarden vermeld onder punt 3.1, alinea’s 8 en 9 van Mededeling C(2004) 43 van de Europese Commissie – communautaire richtsnoeren op het gebied van overheidssteun voor het zeevervoer – vervuld worden. In dat geval kan een zeevaartbedrijf nog steeds gebruik maken van het stelsel van de tonnage tax, indien ten minste 60% van het bedrijfstonnage onder een communautaire vlag vaart.

• Baggersector
  = winst voortkomend uit de exploitatie van een zeeschip onder Belgische vlag voor het zeevervoer van gebaggerde materialen afkomstig van de exploratie of exploitatie van natuurlijke hulpbronnen, indien dergelijke activiteiten meer dan 50% van de bedrijfsduur van het schip in beslag nemen tijdens de belastingperiode.
• Sleepvaartsector
  = winst voortkomend uit de exploitatie van een zeesleepschip onder Belgische vlag, indien de sleepactiviteiten in volle zee meer dan 50% van de activiteiten van het schip in beslag nemen tijdens de belastingperiode.

Exploitatie van een zeeschip

• de belastingplichtige is de eigenaar/mede-eigenaar/rompbevrachter van een zeeschip dat in belangrijke mate beheerd wordt vanuit België en dat hij niet ter beschikking gesteld heeft van een rompbevrachter op basis van een rompbevrachtingsovereenkomst.
• de belastingplichtige staat in voor het commercieel beheer van zeeschepen in België voor andere belastingplichtigen, op voorwaarde dat het jaartotaal van het netto dagtonnage van de beheerde schepen ≤ 3 maal het jaartotaal van het netto dagtonnage van de schepen die hij beheert als eigenaar/mede-eigenaar/rompbevrachter.
• de belastingplichtige heeft zeeschepen op basis van een tijds- of reisbevrachting, op voorwaarde dat het jaartotaal van het netto dagtonnage van de beheerde schepen ≤ 3 maal het jaartotaal van het netto dagtonnage van de schepen die hij beheert als eigenaar/mede-eigenaar/rompbevrachter.

Bestaande vennootschappen hebben ook de mogelijkheid om een aparte scheepsdivisie op te richten, naast de afdelingen bestemd voor andere (niet maritieme) activiteiten, wanneer zij kiezen voor de toepassing van de tonnage tax op hun scheepvaartactiviteiten. Zo wordt een divisie gedefinieerd als zijnde een afzonderlijke operationele eenheid die de voorwaarden vervult van art. 46, §1, 2° WIB92 en art. 680 van het Wetboek van Vennootschappen. Daarenboven moet een dergelijke divisie:

• een afzonderlijke boekhouding voeren;
• zich manifesteren onder de divisienaam;
• en afzonderlijke personeelslijst hebben;
• een divisiegebonden kostentoewijzing te hebben, wat betekent dat elke kost toegerekend wordt aan een welbepaalde divisie (overheadkosten niet inbegrepen);
• en mogen er geen kosten doorgerekend worden tussen divisies (overheadkosten niet inbegrepen).

Scheepsmanagement t.b.v. derden

Scheepsmanagement t.b.v. derden kan in aanmerking komen voor het Belgische stelsel van de tonnage tax, op voorwaarde dat de belastingplichtige instaat voor het technisch beheer en het crew management van een zeeschip en dat hij ook de volledige verantwoordelijkheid op zich neemt voor de exploitatie van het zeeschip t.b.v. een derde. Daarenboven dient de belastingplichtige ook alle plichten en verantwoordelijkheden van de eigenaar over te nemen m.b.t. de internationale veiligheid op zee en de preventie van vervuiling.

Om de toepassing van de tonnage tax te kunnen aanvragen dienen de volgende voorwaarden ook nog vervuld te worden:

• ten minste 75% van het aantal door derden beheerde zeeschepen dienen geregistreerd te zijn bij het Belgische Register van Zeeschepen;
• de bedrijven moeten zich uitsluitend bezighouden met het beheer van zeeschepen.

In belangrijke mate beheerd vanuit België

Om te kunnen genieten van het Belgische stelsel van de tonnage tax moeten de schepen in belangrijke mate vanuit België beheerd worden.

De voorbereidende documenten van de wet over de tonnage tax verduidelijken dat het woord “beheer” verwijst naar de hoofdverantwoordelijkheid voor de scheepvaartactiviteiten, zoals – de lijst is niet volledig:

• overeenkomsten sluiten i.v.m. het schip;
• het schip bevoorraden of herbevoorraden;
• instaan voor het scheepsonderhoud;
• verzekeringscontracten afsluiten;
• de boekhouding voeren;
• de administratieve formaliteiten vervullen;
• kapiteins aanstellen.

De belastingplichtige moet het merendeel van de hierboven genoemde activiteiten in België uitvoeren of laten uitvoeren.

Om concreet in te schatten of een schip in belangrijke mate vanuit België beheerd wordt heeft de Koninklijke Belgische Redersvereniging een zelfevaluatie matrix gemaakt, bestaande uit een aantal vragen over de uitvoering van (i) het strategisch en commercieel beheer van het schip, (ii) diens technisch beheer en (iii) het crew management. Aan elke vraag werd een eigen weging toegekend in de matrix om de stelling te kunnen ondersteunen dat een schip vanuit België beheerd wordt – m.a.w. dat de belastingplichtige het merendeel van die beheersactiviteiten in België uitvoert of laat uitvoeren – met dien verstande dat een minimumscore moet gehaald worden.

Heffingsgrondslag onder het stelsel van de tonnage tax

In dit stelsel worden de winsten uit de exploitatie van zeeschepen forfaitair vastgesteld. Per schip, per dag en per 100 netto ton wordt de winst van het belastbaar tijdperk uit de zeescheepvaart vastgesteld aan de hand van de in onderstaande tabel vermelde bedragen. Het aantal dagen waar bovenstaande formule naar verwijst komt overeen met het aantal kalenderdagen van scheepseigendom of, voor rompbevrachters, het aantal dagen dat voorzien werd in de rompbevrachtingsovereenkomst.

Belastingschaal

• schijf tot 1.000 netto ton = 1 EUR per 100 netto ton per dag
• schijf van 1.000 tot 10.000 netto ton: 0,60 EUR per 100 netto ton per dag
• schijf van 10.000 tot 20.000 netto ton: 0,40 EUR per 100 netto ton per dag
• schijf van 20.000 tot 40.000 netto ton: 0,20 EUR per 100 netto ton per dag
• schijf boven de 40.000 netto ton: 0,05 EUR per 100 netto ton per dag

Gelieve te noteren dat het belastingtarief van 0,05 EUR enkel toepasbaar is op:

• nieuwe schepen
• schepen < 5 jaar die voordien onder een niet-EU vlag voerden
• schepen ≥ 5 jaar die de laatste 5 jaar onder een niet-EU vlag voerden.

Voorbeeld

Netto tonnenmaat van het schip (t)	Dagelijkse winst	Max/dag
tot 1.000 t	t/100x 1 EUR	10 EUR
van 1.000 tot 10.000 t	[0,6 EUR x (t > 1.000) / 100] + 10 EUR	64 EUR
van 10.000 tot 20.000 t	[0,4 EUR x (t > 10.000) / 100] + 64 EUR	104 EUR
van 20.000 tot 40.000 t	[0,2 EUR x (t > 20.000) / 100] + 104 EUR	144 EUR
boven 40.000 t	[0,05 EUR x (t > 40.000) / 100] + 144 EUR	(…) EUR

Betalingen die geacht worden direct of indirect te zijn gedaan aan personen of vennootschappen die gevestigd zijn in landen die op de lijst van niet-coöperatieve belastingjurisdicties staan, worden toegevoegd aan de winst uit de exploitatie van zeeschepen. Het bovenstaande geldt zolang deze betalingen niet correct zijn aangegeven of als de belastingplichtige niet kan bewijzen dat deze betalingen zijn gedaan in het kader van daadwerkelijke en oprechte transacties en voor zover de ontvanger geen kunstmatige constructie is.

De aldus bepaalde heffingsgrondslag van de tonnage tax wordt derhalve belast aan het normale belastingtarief voor bedrijven, zijnde 25%.

Meerwaarden / minderwaarden op schepen onder het stelsel van de tonnage tax

Aangezien de heffingsgrondslag van de tonnage tax de volledige heffing inhoudt, worden meer- en minderwaarden op een schip beschouwd als deel uitmakend van de forfaitair bepaalde winst onder het stelsel van de tonnage tax.

De belastingplichtige moet de meerwaarden voor elk schip dat onder het tonnageregime valt opnemen in de belastingaangifte van het jaar waarin het tonnageregime van toepassing wordt en de daaropvolgende negen jaar. De meerwaarde wordt gedefinieerd als het positieve verschil tussen de marktwaarde en de boekwaarde, verminderd met afschrijvingen en waardeverminderingen.

Indien echter een meerwaarde wordt gerealiseerd bij de verkoop van een schip dat vóór de toetreding tot het tonnageregime werd verworven en binnen 24 maanden na toetreding wordt verkocht, zal deze meerwaarde worden belast volgens het normale regime van meerwaardebelasting. Dit geldt alleen als het schip niet gedurende een ononderbroken periode van 24 maanden na de verkoop onder het tonnageregime wordt geëxploiteerd.

Indien de nettotonnage van de vloot binnen negen jaar na toetreding tot het tonnageregime duurzaam met 30 procent afneemt, zal de meerwaarde worden belast volgens het normale vennootschapsbelastingregime. Hetzelfde geldt als de activiteiten van de belastingplichtige volledig of gedeeltelijk worden stopgezet binnen de eerste negen jaar na toetreding tot het tonnageregime.

Aftrek van de ontvangen dividenden/notionele interestaftrek/aftrek van fiscale verliezen en investeringsaftrek

Er is geen verrekening van de aftrek van de ontvangen dividenden/notionele interestaftrek/aftrek van fiscale verliezen en investeringsaftrek met de forfaitair bepaalde winst onder het stelsel van de tonnage tax, maar een dergelijke verrekening blijft mogelijk met de winst van andere eventueel bestaande bedrijfsdivisies.

Fiscale verliezen en andere overdraagbare aftrekposten die reeds bestonden bij het overstappen op de tonnage tax worden opgeschort. Na verloop van de periode van de tonnage tax worden zij gereactiveerd.

Indien het bedrijf dat valt onder de toepassing van de tonnage tax dividenden heeft ontvangen, dan worden de dividenden of gerekend bij heffingsgrondslag van de tonnage tax of genieten zij van de aftrek van ontvangen dividenden.

Dit principe geldt als de holdingactiviteiten beschouwd/behandeld worden als een afzonderlijke divisie, volledig los van de activiteiten onder de tonnage tax (de winst uit de holdingactiviteiten valt dan onder het gewone stelsel van de vennootschapsbelasting. De vereiste voorwaarden moeten vervuld worden om te kunnen genieten van de aftrek van ontvangen dividenden).

Dividenden en meerwaarden voortkomend uit aandelen in vennootschappen onder het stelsel van de tonnage tax

Dividenden ontvangen van een filiaal onder de tonnage tax (m.a.w. dividenden betaald door een bedrijf onder de tonnage tax aan een gewoon Belgisch bedrijf) kunnen genieten van de aftrek van ontvangen dividenden (deelnemingsvrijstelling in een gewoon Belgisch bedrijf) mits vervulling van de noodzakelijke voorwaarden voor een dergelijke aftrek. Dividenden uitbetaald door Belgische vennootschappen onder de tonnage tax vervullen de belastbaarheidsvoorwaarde.

Aanvraagprocedure

De keuze voor het stelsel van de tonnage tax moet formeel aangevraagd worden bij de Dienst Voorafgaande beslissingen in fiscale zaken (Ruling).

In beginsel beslist voornoemde dienst binnen een termijn van drie maanden of de voorwaarden vervuld zijn voor de toepassing van de tonnage tax. Deze termijn kan echter verlengd worden door een wederzijds akkoord tussen de belastingplichtige en de fiscus. Bij een gunstige beslissing zal het stelsel van de tonnage tax tien jaar lang toegepast worden vanaf het eerste boekjaar volgend op het jaar van de aanvraag. Op het einde van de termijn van tien jaar volgt er een stilzwijgende verlenging met een nieuwe termijn van tien jaar. De belastingplichtige kan het stelsel verlaten ten minste drie maanden voor het einde van de laatste belastingperiode van de tien jaar.

Alternatieve belastingvoordelen

Scheepvaartondernemingen die niet voor het tonnage tax systeem gekozen hebben en die derhalve ressorteren onder het gewone stelsel van de vennootschapsbelasting kunnen niettemin genieten van een aantal specifieke belastingvoordelen:

(i) een optioneel systeem voor versnelde afschrijving van nieuwe schepen en van tweedehandsschepen die voor het eerst in het bezit komen van een Belgische belastingbetaler;

(ii) een fiscale vrijstelling van de vermogenswinstbelasting op de verkoop van schepen, onderworpen aan een herbeleggingsvoorwaarde;

(iii) een investeringsaftrek van 30% op de aankoopprijs van nieuwe schepen en van tweedehandsschepen die voor het eerst in het bezit komen van een Belgische belastingbetaler.

Afschrijving

Op nieuwe schepen die uitsluitend gebruikt worden als zeeschepen mogen de volgende afschrijvingspercentages toegepast worden:

• voor het boekjaar van indienststelling: 20%
• voor elk van de twee volgende boekjaren: 15%
• nadien, per boekjaar, tot de volledige afschrijving: 10%

Zeeschepen die niet als nieuw zijn aangekocht en die uitsluitend gebruikt worden als zeeschepen kunnen genieten van de voornoemde afschrijvingsmethode op voorwaarde dat zij voor het eerst in het bezit gekomen zijn van een Belgische belastingplichtige. Schepen gekocht van een andere Belgische belastingbetaler komen dus niet in aanmerking voor deze methode van versnelde afschrijving.

Scheepvaartondernemingen die gekozen hebben voor het stelsel van de tonnage tax kunnen dus geen gebruik maken van voornoemde versnelde afschrijving.

Belasting op meerwaarden

Meerwaarden gegenereerd door de verkoop van zeeschepen worden vrijgesteld van de vennootschapsbelasting, als:

• het zeeschip gedurende de vijf voorafgaande Jaren geboekt stond als materieel actief; en
• de meerwaarden moeten blijven beantwoorden aan de onaantastbaarheidsvoorwaarde; en
• een tijdige en geldige herbelegging moet plaatsvinden, waarvan het bedrag gelijk moet zijn aan de verkoopwaarde.

De herbelegging moet plaatsvinden ten laatste bij het beëindigen van de beroepsbedrijvigheid en binnen een termijn van vijf jaar vanaf de eerste dag van de belastingperiode gedurende welke de meerwaarden gegenereerd werden of vanaf de eerste dag van de voorlaatste periode voor het genereren van de meerwaarden. Als de herbelegging niet aan deze voorwaarden voldoet zullen de gegenereerde meerwaarden beschouwd worden als winst van de belastingperiode gedurende welke de herbeleggingstermijn zal eindigen.

Als herbeleggingen beschouwde investeringen moeten behouden blijven als activa gedurende ten minste vijf jaar, maar ze mogen eventueel vervangen worden binnen de drie maanden van hun vervreemding.

De vrijstelling van de vermogenswinstbelasting is niet van toepassing zolang de vennootschap ressorteert onder de tonnage tax.

Investeringsaftrek

Belgische bedrijven en Belgische filialen van buitenlandse ondernemingen komen in aanmerking voor een investeringsaftrek van 30% op de aankoopprijs van zeeschepen indien de volgende voorwaarden vervuld worden:

• de bedrijfsactiviteit bestaat uitsluitend uit zeescheepvaart;
• de schepen worden als nieuw gebouwde schepen verworven of als tweedehandsschepen die echter voor de eerste keer in het bezit gekomen zijn van een Belgische belastingbetaler.

De investeringsaftrek is overdraagbaar bij onvoldoende winsten in een belastingperiode. De investeringsaftrek die nog ongebruikt was toen de tonnage tax voor het eerst toegepast werd kan opnieuw gebruikt worden wanneer het stelsel van de tonnage tax niet meer geldt; op dat moment ressorteert het bedrijf opnieuw onder het gewone stelsel van de vennootschapsbelasting.

De investeringsaftrek van 30% geldt niet tijdens de periode waarin het bedrijf onderworpen is aan de tonnage tax.