Beveiliging

Blijf alert voor piraterij

Kapingen of overvallen zijn de grootste nachtmerries voor elke reder. Vooral omdat een kaping de veiligheid van de bemanning in gevaar brengt. Zeevarenden lopen daarbij het risico om maandenlang gegijzeld te worden in erbarmelijke omstandigheden. De scheepvaartindustrie spaart kosten nog moeite om kapingen te voorkomen. Onder meer door het aanbrengen van beschermingsmaatregelen op schepen (alarmsystemen, camera’s, prikkeldraad, private bewaking), en door het trainen van de bemanning.

Piraterij is echter niet alleen een scheepvaartprobleem. Het treft de hele internationale handel. Want piraten dreigen belangrijke handelsroutes te blokkeren en kosten de wereldwijde economie miljarden euro’s. Piraterij is een fenomeen van alle tijden. Het steekt de kop op in regio’s met een zwak centraal bestuur zoals de oost- en westkust van Afrika. Deze landen zijn economisch en politiek instabiel. En hun kustwacht, als die al bestaat, is slecht uitgerust, onvoldoende getraind en kan niet voldoende patrouilleren. Daarom moet men private bewakers inschakelen op Belgische vlagschepen om de veiligheid van de bemanning te garanderen.

Cyberveiligheid, een voortdurende poging om de dreiging voor te zijn

Cyber risicomanagement is één van de grootste uitdagingen van de scheepvaartindustrie aangezien informatie- (IT) en operationele (OT) technologiesystemen aan boord van schepen gebruikt worden voor een veelvoud van doeleinden, zoals de besturing van motoren en bijbehorende systemen, ladingbeheer, elektronische zeekaarten, navigatieapparatuur, administratie, enz. Niet enkel verzekert dit de veiligheid en beveiliging van schepen, het beschermt ook het mariene milieu.

Het gebruik ervan werd traditioneel veilig geacht omdat het niet onderling verbonden was aan boord en niet digitaal gelinkt met de wal. Digitalisering en communicatie, integratie en netwerken van scheepsapparatuur heeft schepen echter blootgesteld aan cyberaanvallen en cyberrisico’s. Niet enkel bestaat het risico van aanvallen op schepen, maar ook het risico dat zeevarenden die toegang hebben tot de systemen aan boord van het schip schadelijke software binnenbrengen via externe media. Met de evolutie naar onbemande schepen zal het belang van gepaste bescherming nog toenemen. De ecologische, commerciële en veiligheidsgevolgen van een cyberincident zouden niet te overzien zijn.

IMO heeft richtlijnen goedgekeurd die de scheepvaartindustrie moet bijstaan om een veerkrachtige benadering te ontwikkelen op het gebied van cyber security. Deze ‘high level’ aanbevelingen sommen niet alle mogelijke cyberrisico’s op, maar ze stellen wel dat een degelijk cyber risicomanagement rekening houdt met alle risico’s, met het besef dat zulke risico’s constant wijzigen. Om tot een effectief cyber risicobeheer te komen moet op alle niveaus een bedrijfscultuur van bewustzijn rond cyberrisico’s gecreëerd worden. Cyberbeleid en risicobeheersingsprocedures zijn organisatie-specifiek en hebben permanente evaluatie en evolutie nodig. Cyberrisico’s zijn dynamisch en bescherming ertegen is een aanhoudende poging om de dreiging voor te zijn. Regels daarentegen zijn eerder statisch en de aard van een regelgevingsproces zorgt ervoor dat het resultaat al verouderd is wanneer deze aangenomen wordt. Specifieke regelgeving hieromtrent heeft dan ook geen meerwaarde. Maar als er toch wetgeving ontwikkeld wordt, dan draagt internationale wetgeving op IMO-niveau onze voorkeur weg boven lokale wetgeving.

Koopvaardij blijft een deel van de oplossing voor het redden van bootvluchtelingen

De laatste jaren hebben koopvaardijschepen duizenden bootvluchtelingen in de Middellandse Zee gered. De scheepvaartsector stelt de humanitaire verplichting om mensen en schepen in nood te helpen dan ook niet in vraag. Maar we merken wel dat mensensmokkelaars misbruik maken van het internationale zeerecht en daarbij duizenden mensenlevens op het spel zetten. De humanitaire crisis in de Middellandse Zee is dus niet alleen een probleem van de scheepvaartindustrie maar van de hele internationale gemeenschap.

De huidige Europese opvangmaatregelen zijn niet voldoende. Europa moet vluchtelingen ontmoedigen om de oversteek te wagen. En ze moet de georganiseerde misdaadbendes die achter deze praktijken zitten opsporen en aanpakken. Koopvaardijschepen die vluchtelingen aan boord nemen moeten deze mensen in elke Europese haven kunnen overdragen. Precies zoals het bepaald is door het Internationaal Verdrag voor de Beveiliging van Mensenlevens op Zee (SOLAS). Het is voor de koopvaardij erg belangrijk dat de Mediterrane kuststaten deze maatregelen garanderen.

Als antwoord op deze enorme vluchtelingenstroom heeft de scheepvaartindustrie richtlijnen gepubliceerd die de veiligheid en beveiliging van de zeevarenden en de geredde personen moet verzekeren bij dergelijke grote reddingsoperaties. Deze richtlijn tracht reders te helpen om specifieke problemen te identificeren en aan te pakken als hun schepen opgeroepen worden.